Skręcenie kostki u dziecka – jak wygląda i co robić?

Spis treści:

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Skręcenie kostki u dziecka objawia się bólem zlokalizowanym w stawie skokowym, obrzękiem, ograniczeniem ruchomości, a w poważniejszych przypadkach – trudnością w przemieszczaniu się, czy wręcz niemożnością chodzenia. Sposób postępowania jest uzależniony od stopnia uszkodzenia stawu skokowego. Jak udzielić pomocy dziecku i jak leczyć skręcenie kostki?

Przyczyny skręcenia stawu skokowego

Skręcenie stawu skokowego występuje u dzieci dość często i wynika z ich dużej aktywności fizycznej. W wieku kilku, czy kilkunastu lat dużo czasu poświęca się na bieganie, skakanie, aktywne zabawy ruchowe oraz sporty, takie jak np. bardzo kontuzyjna piłka nożna, siatkówka, koszykówka balet albo gimnastyka artystyczna. Niekiedy wystarczy podczas zabawy na podwórku, czy w czasie spaceru po nierównej powierzchni źle postawić stopę i uraz gotowy.

Skręcona kostka u dziecka może być spowodowana także innymi czynnikami, m.in.:

noszeniem niewłaściwego obuwia,
pominięciem rozgrzewki przed treningiem lub niedokładne wykonywanie rozgrzewających stawy ćwiczeń,
przemęczeniem,
uwarunkowaniami biomechanicznymi, wśród których można wymienić np. wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe oraz problemy z koordynacją mięśniowo-nerwową.

Skręcenie stawu skokowego to uraz, podczas którego dochodzi do niewłaściwego ustawienia stopy w stosunku do podłoża i inwersji (czyli zbyt intensywnego wywinięcia stopy). Taki mechanizm prowadzi do uszkodzenia więzadeł (strzałkowo-skokowych przednich, strzałkowo-piętowych i/lub strzałkowo-skokowych) albo torebki stawowej.

Warto zaznaczyć, że w przypadku dzieci istnieje kilka różnych urazów, które mogą przypominać skręcenie w stawie skokowym. Najczęstszym urazem (często mylonym ze skręceniem) jest złamanie chrząstki wzrostowej.

Jak wygląda skręcona kostka?

Jak rozpoznać skręcenie kostki u dziecka? Zwykle od razu po wystąpieniu urazu pojawia się ból, trudności w poruszaniu się lub całkowita niemożność chodzenia, a niedługo po tych symptomach – obrzęk.

Jednak dużo zależy od stopnia (I, II lub III) uszkodzenia stawu skokowego. Im niższy stopień urazu, tym lżejsze skręcenie kostki. Objawy skręcenia stawu skokowego I stopnia, czyli naciągnięcia więzadeł i bezładu torebki stawowej, to:

niewielki ból, utrudniający chodzenie;
nieduży obrzęk, który dość szybko schodzi.

Uraz kostki II stopnia, czyli naderwanie więzadeł i torebki stawowej, odznacza się natomiast:

silniejszym niż w przypadku I stopnia bólem;
większym obrzękiem;
krwiakiem;
zasinieniem.

Skręt kostki u dziecka w III stopniu nasilenia (zerwanie więzadeł i torebki stawowej) można rozpoznać zaś po bólu, który uniemożliwia poruszanie się, znacznym obrzęku, krwiaku oraz często też po uczuciu niestabilności w stawie.

Bardzo ważne jest aby żadnego z wymienionych rodzajów uszkodzeń nie ignorować. Nawet delikatne oznaki skręcenia kostki warto skonsultować z lekarzem specjalistą, najlepiej ortopedą. Trzeba sobie zdawać sprawę, że niepodjęcie leczenia, brak lub niewłaściwa rehabilitacja pourazowa mogą doprowadzić m.in. do nawykowego skręcenia stawu skokowego.

Co robić, gdy dziecko skręci kostkę?

Kiedy u dziecka zostanie skręcona kostka, co robić w takiej sytuacji? Przede wszystkim w ramach udzielania pierwszej pomocy należy ułożyć dziecko w bezpiecznym miejscu z uniesioną nogą, której dotyczy uraz. Ponadto należy stosować na tę kończynę zimne okłady (np. z lodu, czy specjalnych okładów żelowych), po to by zmniejszyć obrzęk i ryzyko zasinień oraz krwiaków. Na ból kostki po skręceniu można podać malcowi lek przeciwbólowy. Trzeba się jednak ściśle trzymać zaleceń producenta preparatu, zamieszczonych na ulotce bądź stosować do wskazań lekarza albo farmaceuty.

Udzielając dziecku ze skręconą kostką pomocy można oprzeć się na zasadzie PRICE (skrót pochodzący od słów: Protection, Rest, Ice, Compression, Elevation), polegającej na zastosowaniu ochrony, czyli odciążenia stawu, zapewnieniu odpoczynku, schłodzeniu stawu, wykonania ucisku stawu (tzw. kompresja) i przeciwobrzękowym uniesieniu nogi.

A w dalszej kolejności co zrobić ze skręconą kostką u dziecka? Należy pamiętać, że każde skręcenie w stawie skokowym należy konsultować z lekarzem celem sprawdzenia rozległości urazu i szybkiego wprowadzenia odpowiedniego leczenia oraz rehabilitacji, by uniknąć ewentualnych powikłań. Dlatego jak najszybciej powinniśmy się skontaktować z lekarzem ortopedą, który obejrzy uraz. Poza tym lekarz może przeprowadzić badania diagnostyczne, czyli RTG (w celu wyeliminowania ewentualnych złamań kości) oraz najczęściej też USG (po to by ustalić skalę i rodzaj uszkodzenia więzadeł i torebki stawowej).

Skręcona noga w kostce wymaga też odpoczynku, dlatego w zależności od stopnia uszkodzenia, powinno się unieruchomić ją na kilka do kilkudziesięciu dni. O tym jak długo decyduje lekarz.

Leczenie skręcenia kostki u dziecka

Na czym polega kuracja, gdy nastąpi skręcenie stawu skokowego? Leczenie jest uwarunkowane stopniem uszkodzenia stawu. Lekarz na podstawie wyników z przeprowadzonych badań ustali jak powinna potoczyć się terapia i jak długo ma trwać.

Jeśli mamy do czynienia z uszkodzeniem kostki I stopnia, zwykle wystarczy unieruchomić staw na 10-14 dni przy zastosowaniu np. buta stabilizującego, ortezy, opatrunku uciskowego, czy bandaża. Poza tym należy kontynuować postępowanie związane z redukowaniem opuchlizny i bólu, stosując zimne okłady oraz leki przeciwbólowe. Przy urazach sklasyfikowanych jako II stopień, zwykle unieruchamia się staw przy użyciu longety (półgipsu) na czas około 3 tygodni. Jeśli wystąpi natomiast najcięższe skręcenie stawu skokowego, czas leczenia w III-cim stopniu może wynosić nawet 4-6 tygodni. W takiej sytuacji zwykle małemu pacjentowi zakłada się pełen gips. W najcięższych przypadkach konieczna może się okazać interwencja chirurgiczna.

To jak długo boli skręcona kostka zależy od rodzaju urazu oraz szybkości i charakteru podjętych czynności leczniczych i rehabilitacyjnych. Skuteczne są tutaj środki przeciwbólowe.

Niezależnie od stopnia uszkodzenia stawu skokowego jak najszybciej należy podjąć rehabilitację, nawet już w pierwszym dniu po wystąpieniu urazu. Powinna ona być dopasowana do konkretnego typu urazu, wieku i możliwości ruchowych dziecka. W ramach pomocy rehabilitacyjnej zwykle proponuje się pacjentom zabiegi fizykalne, np. krioterapię, pole magnetyczne i laseroterapię. Natomiast po zdjęciu unieruchomienia założonego na stopę należy niezwłocznie zacząć wykonywać ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące staw, a także koordynacyjne, koniecznie pod okiem fizjoterapeuty.

Konsultacja merytoryczna: lekarz pediatra Joanna Kosielska

Bibliografia:

Napiontek Marek, Stopa i staw skokowo-goleniowy w praktyce ortopedycznej, Medipage, 2018, ISBN 978-83-65946-05-8.
Elphinston Joanne, Stabilność, sport oraz wydajność ruchowa, Wydawnictwo WSEIT, 2016, ISBN 9788394193614.
Skolimowski Tadeusz, Rosławski Adam, Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, ISBN 9788320047714.

Olga Tomaszewska

Tagi:

Artykuł